COĞRAFİ İŞARET TESCİLLİ GİRESUN KALİTE (Giresun tombul fındığı, Giresun sivri fındığı, Giresun kalınkara fındığı/Giresun karası) FINDIKLAR HAKKINDA ÖZET BİLGİLER

            Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından kökenin bulunduğu yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş ürünü gösteren işaretlere Coğrafi İşaret diyoruz. Coğrafi işaretler, menşe, mahreç ve geleneksel ürün olarak tanımlanmış ve ürün durumuna göre de tescil edilmektedir. Coğrafi işaretler, ürünleri ayırt etmeye ve kullanıldıkları ürünleri farklılaştırmaya yarayan işaretlerdir.

            Coğrafi işaretlerin tescilinde en temel amaç; o yöreye özgü doğal ya da insan faktörlerinden oluşan özelliklerin söz konusu ürüne kazandırdığı nitelik ve kalite itibari ile söz konusu bölge ürünlerinin benzer ürünlerden ayırt edilmesini sağlamaktır. Bir bakıma coğrafi işaretler, korumanın tescil ile sağlanmasını mümkün kılmaktadır. Coğrafi işaretler ile korunmuş ürünler, yerel üreticiler tarafından kalite ve güvenilirliği tescillenerek önemli bir pazarlama aracı haline gelmeye başlamıştır. Özellikle yerel üreticilerin, satışa yönelik üretim yapmaları konusunda cesaretlendirilmesi, daha kaliteli üretimde bulunmaları için teşvik aracı olarak kullanılması ve yerel dinamiklerin canlandırılması bakımından da önem taşımaktadır.

            Bilindiği üzere, Ülkemizde yetiştirilen kabuklu fındıklar, kaliteleri itibariyle Giresun ve Levant kalite olarak 2 grupta değerlendirilmektedir. Dünyanın en kaliteli fındığı olarakta bilinen Giresun kalite fındığı; kendisine özgü tadı, aroması, vitamin/mineral değerleri, yüksek yağ oranı değerleriyle de, sadece ülkemizde değil, Dünya piyasalarındaki mevcut fındık çeşitleri içerisinde de kalite ve şöhretini ispat etmiş bir ürünümüzdür.

            S.S. FINDIK TARIM SATIŞ KOOPERATİFLERİ BİRLİĞİ, Dünyanın en kaliteli fındığı olarak bilinen GİRESUN KALİTE fındıkları;

• Giresun Tombul Fındığı 18.09.2000 tarihinden itibaren 31 numarayla, (başvuru C.2000/009 menşe kodunda)
• Giresun Sivri Fındığı 22.10.2018  tarihinden itibaren 455 numarayla, (başvuru C 2018/201 menşe kodunda)
• Giresun Kalınkara Fındığı/Giresun Karası 22.10.2018  tarihinden itibaren 456 numarayla, (başvuru C 2018/199 menşe kodunda)

            S.S. FINDIK TARIM SATIŞ KOOPERATİFLERİ BİRLİĞİ, Giresun'la özdeşleşmiş olan GİRESUN FINDIK EZMESİ ürününü;

• Giresun Fındık Ezmesi 22.102018 tarihinden itibaren (başvuru C 2018/200 mahreç kodunda) 17.02.2020 tarih 71 Sayılı bültende

T.C. Türk Patent ve Marka Kurumuna muhtelif tarihlerde müracaat etmiş ve Coğrafi İşaret Tescili gerçekleşmiştir.

    Ülkemizde menşe koduyla tescillenen “Giresun tombul fındığı”nın ulusararası pazarda da hak ettiği değere ulaşması için, Avrupa Birliği Coğrafi İşaret Komisyonuna tescil başvurusu yapılmış olup, 26.04.2018 tarih ve PDO-TR-02419 referans numarasıyla kayıt altına alınmıştır. Giresun tombul fındığı, Türkiye’den AB’ye tescile müracaat eden (Şubat-2019) 16 ürün arasında yerini almış olup, tescil cevabı beklenmektedir.(http://ec.europa.eu/agriculture/quality/door/appliedName.html?denominationId=21472)

TESCİLLİ ÜRÜNLERİN BELGE EKLERİ

• Giresun Tombul Fındığı 18.09.2000 tarihinden itibaren 31 numarayla, (başvuru C.2000/009 menşe kodunda)                                           İNDİR
• Giresun Sivri Fındığı 22.10.2018  tarihinden itibaren 455 numarayla, (başvuru C 2018/201 menşe kodunda)                                              İNDİR
• Giresun Kalınkara Fındığı/Giresun Karası 22.10.2018  tarihinden itibaren 456 numarayla, (başvuru C 2018/199 menşe kodunda)      İNDİR
• Giresun Fındık Ezmesi 22.102019 tarihinden itibaren (başvuru C 2018/200 mahreç kodunda) 17.02.2020 tarih 71 Sayılı bültende         İNDİR

Not: 1-Tescilli ürünlere ait logoları, https://www.giresunkalitefindik.com/tr/hukuki/Cografi-Isaret-kullanimi-basvuru-sekli-ve-talep-edilen-belgeler.html linkinden indirebilirsiniz.

         2-Menşe, Mahreç ve Geleneksel Ürünlere ait amblemleri, https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/commonContent/CAmblem linkinden indirebilirsiniz.

GİRESUN TOMBUL FINDIĞI

            Kayıngiller familyasına ait coğrafi alanlar arasında (yaygın olarak Giresun sınırları içinde) üretimi yapılan Giresun Tombul Fındığı, 550 m rakıma kadar olan, yıllık optimal sıcaklığın 13-16 ºC, en düşük sıcaklığın  –5 ºC ve en yüksek sıcaklığın 35 ºC olduğu yerlerde yetiştiriciliği yapılan sert kabuklu meyve türüdür. Halk arasında Giresun yağlısı olarak ta bilinmektedir. Giresun tombul fındığı, Giresun ili merkez ve ilçeleri olan Piraziz, Bulancak, Dereli, Keşap, Espiye, Yağlıdere, Tirebolu, Güce, Doğankent, Görele, Çanakçı, Eynesil ile; Trabzon ilinin Beşikdüzü ve Vakfıkebir ilçelerinin sınırlarında yetiştirilen bir çeşittir.

            Fiskobirlik tarafından yapılan müracatla, T.C. Türk Patent ve Marka Kurumu (eski adı Türk Patent Enstitüsünden) 18.02.2001 tarih 31 numarayla “Giresun Tombul Fındığı” adıyla tescillenmiştir. Yine Fiskobirlik tarafından Avrupa Birliği Komisyonuna tescil başvurusu yapılmış olup, 26.04.2018 tarih ve PDO-TR-02419 referans numarasıyla kayıt altına alınmıştır. Türkiye’den AB’ye tescile müracaat eden 14 ürün arasındadır.

            Giresun tombul fındığının bariz özelliklerini anlatmak gerekirse, tombul şekle sahip bir sert kabuklu meyve türüdür. Kabuğu ince ve parlaktır. İç dolgunluğu oldukça iyidir. Dış kabuk ile iç arasındaki hava boşluğu çok az olduğundan, kırım ve imalatlarda hassas davranılmalıdır. Natürel iç çevresini kaplayan ince kahverengi zarı çok ince olup, kavurma esnasında kolayca ayrılır. Ekonomik anlamda yetiştiriciliği yapılan mevcut fındık çeşitleri içerisinde tadı, aroması, ağızda bıraktığı lezzeti, kalite özellikleri, yağ/vitamin ve mineral değerleri diğer çeşitlerden bariz şekilde kendisini ayırmaktadır. Tanınırlığı ve şöhreti ise, Dünyanın en kaliteli fındığı olarak tanımlandığından, kuruyemiş sektöründe ve fındıklı imalatlarda özellikle tercih sebebidir. Türkiye’de yetişen fındıklar, kaliteleri itibariyle Giresun ve Levant olarak iki grupta tanımlanması da ayrıca bilinirliğini kalıcı hale getirmiştir.

 

 

GİRESUN SİVRİ FINDIĞI

            Kayıngiller familyasına ait coğrafi alanlar arasında (yaygın olarak Giresun sınırları içinde) üretimi yapılan Giresun Sivri Fındığı, 550 m rakıma kadar olan, yıllık optimal sıcaklığın 13-16 ºC, en düşük sıcaklığın  –5 ºC ve en yüksek sıcaklığın 35 ºC olduğu yerlerde yetiştiriciliği yapılan sert kabuklu meyve türüdür. Halk arasında Giresun sivrisi olarak ta bilinmektedir. Giresun sivri fındığı; Giresun ili merkez ve ilçeleri olan Piraziz, Bulancak, Dereli, Keşap, Espiye, Yağlıdere, Tirebolu, Güce, Doğankent, Görele, Çanakçı, Eynesil ile; Trabzon ilinin Beşikdüzü ve Vakfıkebir ilçelerinin sınırlarında yetiştirilen bir çeşittir.

            Fiskobirlik tarafından yapılan müracatla, T.C. Türk Patent ve Marka Kurumu 22.10.2018  tarihinden itibaren 455 numarayla, (başvuru C 2018/201 menşe kodunda) “Giresun Sivri Fındığı” adıyla tescillenmiş olup, önümüzdeki yıllarda, bu ürünümüzün de AB'de tescil edilmesi için Avrupa Birliği Komisyonuna tescil başvurusunda bulunulacaktır. 

            Giresun sivri fındığının bariz özelliklerini anlatmak gerekirse, elips görünümlü sivri şekle sahip bir fındık çeşididir. Kabuğu ince ve parlaktır. İç dolgunluğu oldukça iyidir. Dış kabuk ile iç arasındaki hava boşluğu çok az olduğundan, kırım ve imalatlarda hassas davranılmalıdır. Şeklinin elips olmasından dolayı, kırım esnasında sivri uç kısmında vurgun (kırılma) çok olur. Natürel iç çevresini kaplayan zar çok ince olup, koyu kahverengi ve parlak görünümlüdür. Bu zar, kavurma esnasında %85’lere varan oranlarda meyveden ayrılır. Meyve eti fildişi renktedir. Meyve iç göbek boşluğu küçüktür. İç meyve yağ oranı iklimsel değişiklikler haricinde %65’e kadar ulaşabilmektedir.  İçeriğindeki yüksek yağ oranı sayesinde iç meyve gevreklik, kıtırlık ve ağızda kolay parçalanabilme özelliğine sahiptir. Ekonomik anlamda yetiştiriciliği yapılan mevcut sivri fındık çeşitleri içerisinde tadı, aroması, ağızda bıraktığı lezzeti, kalite özellikleri, yağ/vitamin ve mineral değerleri diğer çeşitlerden bariz şekilde kendisini ayırmaktadır. Diğer bölgelerdeki sivri fındıklardan daha çok tercih edilir ve kullanılır. Tanınırlığı ve şöhreti ise, fındıklı imalatlarda, ezme ve pürede özellikle tercih sebebidir. 

 

 

 

GİRESUN KALINKARA FINDIĞI/GİRESUN KARASI

          Kayıngiller familyasına ait coğrafi alanlar arasında (yaygın olarak Giresun sınırları içinde) üretimi yapılan Giresun kalınkara (Giresun karası) Fındığı, 550 m rakıma kadar olan, yıllık optimal sıcaklığın 13-16 ºC, en düşük sıcaklığın  –5 ºC ve en yüksek sıcaklığın 35 ºC olduğu yerlerde yetiştiriciliği yapılan sert kabuklu meyve türüdür. Halk arasında Giresun karası olarak ta bilinmektedir. Giresun kalınkara (Giresun karası) fındığı, Giresun ili merkez ve ilçeleri olan Piraziz, Bulancak, Dereli, Keşap, Espiye, Yağlıdere, Tirebolu, Güce, Doğankent, Görele, Çanakçı, Eynesil ile; Trabzon ilinin Beşikdüzü ve Vakfıkebir ilçelerinin sınırlarında yetiştirilen bir çeşittir.

            Fiskobirlik tarafından yapılan müracatla, T.C. Türk Patent ve Marka Kurumu 22.10.2018  tarihinden itibaren 456 numarayla, (başvuru C 2018/199 menşe kodunda) “Giresun Kalınkara Fındığı/Giresun Karası” adıyla tescillenmiş olup, önümüzdeki yıllarda, bu ürünümüzün de AB'de tescil edilmesi için Avrupa Birliği Komisyonuna tescil başvurusunda bulunulacaktır. 

            Giresun Kalınkara Fındığı/Giresun Karası fındığının bariz özelliklerini anlatmak gerekirse, farklı iklim koşullarına iyi adapte olan çeşittir. Özellikle hastalıklara ve ilkbahar donlarına karşı dayanıklıdır. Gri/kahverengi kabuk rengine ve oval görünümlü kabuklu meyve şekline sahiptir. Meyvenin uç kısmına doğru sivrileşme görülür. Meyve kabuğu kalındır.  İç meyve üzerinde meyve etine yapışık, kalın, pürüzlü ve koyu kahverengi bir zar bulunur. Meyve eti donuk beyaz renkte ve gevrektir. Meyvenin iç göbek boşluğu büyüktür. Zar atma oranı iyi olduğundan, kavurma esnasında kolayca zar ayrılır. Tombul çeşidinden sonra olgunlaşması dolayısıyla, hasadın devamlılığı açısından önemlidir. Meyve etine yapışık ve pürüzlü zarı olduğundan, Naturel iç tüketilmi azdır. Ekonomik anlamda yetiştiriciliği yapılan mevcut fındık çeşitleri içerisinde tadı, aroması, ağızda bıraktığı lezzeti, kalite özellikleri, yağ/vitamin ve mineral değerleri diğer çeşitlerden bariz şekilde kendisini ayırmaktadır. Tanınırlığı ve şöhreti ise, fındıklı imalatlarda, ezme ve pürede özellikle tercih sebebidir. Diğer bölgelerdeki kalınkara fındıklardan daha çok tercih edilir ve kullanılır.

COĞRAFİ İŞARET TESCİLLİ GİRESUN FINDIK EZMESİ HAKKINDA ÖZET BİLGİLER

            Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından kökenin bulunduğu yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş ürünü gösteren işaretlere Coğrafi İşaret diyoruz. Coğrafi işaretler, menşe, mahreç ve geleneksel ürün olarak tanımlanmış ve ürün durumuna göre de tescil edilmektedir. Coğrafi işaretler, ürünleri ayırt etmeye ve kullanıldıkları ürünleri farklılaştırmaya yarayan işaretlerdir.

            Giresun Fındık Ezmesi; fındığın tarihi kadar kökeni eskiye dayanmaktadır. Osmanlı saray mutfağında, havan ve dibeklerde ezilen fındıkların bal veya pekmezle karıştırılarak kullanıldığı bilinmektedir. Tarihçi/yazar Kemal Peker’in 1945 tarihli “FINDIK” kitabında, “Gireson’da kavrulmuş fındıkların makinada çekilip veya havanda dövülüp toz şekerle karıştırılarak merdane denilen bir nevi macun yapılır.” Denilmektedir. (K.Peker Sayfa:213)

            Lokman Hekim derki; “Fındık ezmesiyle kuru incir yenirse kansız insanlara deva olur. Nişastalı ve şekerli maddelerle vücudu kuvvetlendirir. Akrep ve yılan sokmalarında, vücuda güç/kuvvet kazandırmak ve ağrıyı dindirmek için balla karıştırılarak yapılan fındıklı macunu iyi gelir” (3. Milli Şura Kitabı Sayfa:538)

            Fiskobirlik, ilk defa “Giresun Fındık Ezmesi”ni 1975 yılında tüketiciye sunmuş ve bu ürünün sanayileşme evresini başlatmıştır. 1975’ten günümüze kadar gelen süreçteki formülünü de değiştirmeyerek, nesilden nesile damak lezzetinin orijinalliğini koruyup/kollamıştır. Günümüzde, “Giresun Fındık Ezmesi” hem yurt içi, hemde yurt dışında beğeniyle tüketilen sağlıklı ürün haline gelmiştir. “Giresun Fındık Ezmesi”nin en ayırt edici özelliği, Giresun (tombul, sivri, kara) kalite fındıklar ile şeker pancarı şekerinden imal edilmesidir. Diğer bir ayırt edici özelliği de, tüketildiğinde ağızda fındık parçacıklarının hissedilmesi ve şeker kristallerinin pudra şekerine dönüştürülmesinden dolayı, şeker kristallerinin ürünün içinde hissedilmemesidir. Diğer bir hususta formülüdür ki, %70 fındık, %30 şeker ihtivasıdır. Başkaca koruyucu gıda veya farklı gıda katkıları bulunmamasıdır. 

           Şekerli fındık ezmesi tipinde üretilen Giresun Fındık Ezmesinin üretiminde, coğrafi işaret olarak tescilleri bulunan 31 numaralı Giresun Tombul Fındığı, 455 numaralı Giresun Sivri Fındığı ve 456 numaralı Giresun Kalınkara Fındığı kullanılır. Giresun Fındık Ezmesi, kavrulmuş fındık ile şeker pancarından elde edilen ve üretim sırasında pudra haline getirilmiş beyaz şekerin belirli ölçülerde karıştırılmasıyla üretilir. Üretimde kullanılan fındıklar, 4 - 6 mm çapında parçacıklardan oluştuğundan, yerken ağızda fındık parçaları hissedilir.

           Hasat edilen kabuklu Giresun Tombul Fındığı, Giresun Sivri Fındığı ve Giresun Kalınkara Fındığı, kırma tesislerinde kabuğundan ayrılır. Natürel haldeki iç fındıkların çürük, buruşuk ve kusurlu (haşere yeniği veya gelişimini tamamlamamış vb.) olanları ayrılarak, bunların dışında kalan fındıklar fırınlarda kavrulur. Kavrulmuş iç fındık ile çifte kavrulmuş tavı arasında kavrulan fındıkların kahverengi zarları, kavurma işleminden sonra kendiliğinden ayrılır. Kavrulan fındıkların nemi %1,8 - 2,5 arasında ve zarlarının 5/4’ü ayrılmış olmalıdır. Kavrulmuş iç fındıkların 8 mm çapında delikli aynaya sahip kıyma makinesinde ilk öğütme işlemi gerçekleştirilir. Bu işlem yapılırken, şeker pancarından imal edilen beyaz şeker, öğütme makinesinde 40-60 mikron arasında pudra şekerine dönüştürülür. Hazır halde paketlenmiş pudra şekerinin içinde nemlenmeden dolayı topaklaşma oluşur ve şeker, fındığa yeterince nüfuz edemez. Bu nedenle pudra şekerinin, fındık ezmesi imalatı sırasında beyaz şekerden öğütülerek elde edilmesi gerekir.

           Üretimde, beyaz şekerden elde edilen pudra şekerinin dışında tatlandırıcı ve katkı maddeleri kullanılmaz. İlk öğütme işlemine tabi tutulan fındıklardan %70 ve pudra şekerinden %30 oranında oluşan karışıma, 4 mm çapında delikli aynaya sahip kıyma makinesinde ikinci öğütme işlemi uygulanır. İkinci öğütme işlemi sırasında; fındığın içindeki doğal yağın serbest kalması, pudra şekerinin fındığa nüfuz etmesi ve karışımın hamur kıvamına gelmesi sağlanır. İkinci öğütme işleminden sonra oluşan Giresun Fındık Ezmesinin içindeki fındık parçacıkları 4 - 6 mm aralığındadır.

ÜRÜNÜN BELGE EKLERİ

• Giresun Fındık Ezmesi 22.102019 tarihinden itibaren (başvuru C 2018/200 mahreç kodunda) 17.02.2020 tarih 71 Sayılı bültende    İNDİR

Not: 1-Tescilli ürünlere ait logoları, https://www.giresunkalitefindik.com/tr/hukuki/Cografi-Isaret-kullanimi-basvuru-sekli-ve-talep-edilen-belgeler.html linkinden indirebilirsiniz.

         2-Menşe, Mahreç ve Geleneksel Ürünlere ait amblemleri, https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/commonContent/CAmblem linkinden indirebilirsiniz.

---